fidalguía

Condición de fidalgo.

Que ten un comportamento nobre e xeneroso.

Grupo social, de orixes medievais, composto polos fidalgos. En Galicia, a presencia continuada da alta nobreza na corte castelá provocou que na Idade Moderna se convertese, xunto cos eclesiásticos, nos rectores da sociedade. A orixe das grandes casas fidalgas galegas ten lugar a principios do s XVI, cando escudeiros, burócratas e cregos adquiriron patrimonios agrarios, construíron pazos ou casas grandes e integráronse na vida rural. A acumulación de grandes dominios e rendas produciuse como consecuencia da cesión por parte da Igrexa de numerosos bens e a chegada ao mundo rural de capital de orixe comercial, que permitiu a compra de terras e que a fidalguía se colocase na posición intermedia entre os titulares do dominio da terra, Igrexa e mosteiros, e os traballadores directos da mesma. Non obstante , esta non se configurou como unha burguesía agraria, posto que vivía das rendas forais ou asimiladas e todo o que se cultivaba na casa era para consumo propio. O seu arraigamento á terra permitiu que, ao longo dos ss XVII e XVIII, adquirise importancia social e controlase de xeito paulatino as novas institucións de carácter urbano, entre outras, as rexedorías e as xuntas do Reino. O seu poder e a perpetuación da liñaxe levárona a crear unha serie de redes de poder a través dos matrimonios e a colocación de determinados membros da familia en postos destacados da administración civil e eclesiástica, que culminaron coa consecución de títulos nobiliarios, como o marquesado ou o condado. Deste xeito, Diego Sarmiento de Acuña acadou, trala súa embaixada en Londres, o título de conde de Gondomar; Santiago Luís Sarmiento de Valadares e Neira, mordomo da raíña, recibiu en 1673 o marquesado de Valadares; e en 1762 Pedro Martínez Feixoo acadou o condado de Troncoso. No s XVII a toma de conciencia da fidalguía como grupo social reflectiuse, entre outras, na construción de capelas e sepulcros en mosteiros e igrexas, a aceptación da vasalaxe dos seus colonos, a fundación de obras pías e a entrega de esmolas e comida para os pobres. No s XIX iniciouse a decadencia deste grupo social, que coincidiu co proceso de redención de foros, ao non ser capaces de transformarse en burguesía agraria.

Documento polo que se demostraba a fidalguía dun individuo na Coroa de Castela. A sentenza que se incluía no documento facíase pública pola xustiza e despois pola Real Audiencia. Na Coroa de Aragón era equivalente á firma provisoria dos infanzóns.